زعفران ممتاز چیست؟ چه ویژگی‌هایی دارد؟

زعفران از جمله محصولات کشاورزی است که بیشترین میزان تقاضا و مصرف را در داخل و خارج دارد و ایران به عنوان مهد این ادویه گران‌بها شناخته می‌شود. هر رشته زعفران زمانی‌که برداشت می‌شود، به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شود که هر کدام دارای مشخصات و ویژگی‌های منحصربه‌فردی هستند. اما آیا شما به عنوان مصرف‌کننده با زعفران ممتاز آشنا هستید و می‌دانید این محصول نام دیگر کدامیک از دسته‌های سَرگُل، نگین، پوشال، دخترپیچ یا کنج است؟

زعفران ممتاز چیست؟

زعفران سرگل یکی از انواع مرغوب زعفران ایرانی است و علت نامگذاری آن نیز جدا کردن بخش خامه (قسمت زرد رنگ رشته‌های زعفران) از کلاله‌ها (قسمت قرمز رنگ زعفران) است. برای تهیه زعفران سَرگُل، همانطور که از نامش پیداست، تنها قیمت فوقانی رشته زعفران جدا شده و این دسته شامل کلاله است. رشته‌های زعفران سَرگُل یکدست و یک‌رنگ هستند و چون در آن‌ها تنها از کلاله استفاده شده، بیشترین میزان رنگ‌دهی را خواهند داشت. به همین دلیل نیز به زعفران سَرگُل، زعفران ممتاز نیز گفته می‌شود.

بیشترین و بهترین قدرت رنگ‌دهی زعفران ممتاز، حدود 270 است، اما ممکن است دارای عیار رنگ‌دهی کمتری نیز باشد. میزان عیار رنگ‌دهی به ویژگی‌ها، خواص زعفران، نحوه کاشت و داشت و برداشت و البته به کیفیت زعفران بستگی پیدا می‌کند. همانطور که می‌دانید، رشته‌های زعفران وقتی آماده برداشت هستند، هر چقدر بیشتر در برابر نور مستقیم خورشید قرار بگیرند، خواص خود را از دست خواهند داد. بنابراین حتی زمان برداشت گل‌های زعفران نیز روی کیفیت و رنگ‌دهی هر رشته تأثیرگذار است. به همین دلیل نمی‌توان یک قدرت رنگ‌دهی ثابت و مشخص برای هر دسته از زعفران تعیین کرد.

مشخصات زعفران ممتاز

زعفران سرگل، یکی از پرمصرف‌ترین و متداول‌ترین انواع زعفران در ایران است. از طرفی این محصول بیشترین میزان صادرات را نیز به خود اختصاص داده است. زعفران سَرگُل دارای درجه‌بندی‌های متفاوتی است که شامل ممتاز، سَر قلم و سَر ریشه است. از مهمترین مشخصات زعفران ممتاز می‌توان به رشته‌های تماماً قرمز (All Red)، یکدست و ضخیم اشاره کرد. هر چقدر این رشته‌ها ضخیم‌تر باشند، قیمت این نوع زعفران نیز بیشتر خواهد بود.

در تهیه زعفران سَرگُل، تمامی کلاله از بخش بالایی سه شاخه شدن رشته زعفران جدا می‌شود. بنابراین این نوع زعفران فاقد بخش خامه یا زرد رنگ رشته زعفران است. کیفیت این نوع زعفران با دو شاخصه اصلی ، یعنی طول کلاله و میزان وجود خانه اندازه‌گیری می‌شود. هر چقدر که میزان خامه موجود در زعفران سَرگُل کمتر باشد، این نوع زعفران مرغوب‌تر و در نتیجه گران‌تر خواهد بود. این معیارها تعیین‌کننده 3 دسته یا درجه‌بندی در زعفران سَرگُل هستند و به واسطه آن‌ها 3 نوع زعفران سرگُل، یعنی ممتاز، سَر قلم و سَر ریشه تولید می‌شود.

در مورد زعفران سرگل و نگین به دلیل عدم وجود خامه، روش تشخیص زعفران اصل از تقلبی اندکی دشوار خواهد بود. بنابراین در صورت امکان سعی کنید زعفران ممتاز اصل و زعفران نگین را از برندها و فروشگاه‌های شناخته‌ شده خریداری کنید.

زعفران ممتاز چه ویژگی‌هایی دارد؟

اگر رشته‌های زعفران سَرگُل، یکدست، ضخیم (درشت) و خوش‌رنگ‌تر باشند و در آن‌ها اثری از خامه نباشد، زعفران ممتاز سَرگُل، شکل خواهد گرفت. جالب است بدانید که به زعفران سَرگُل ممتاز، زعفران سَرگُل صادراتی نیز گفته می‌شود.

زعفران سرگل، از الک کردن و پاک کردن زعفران پوشال به شیوه‌ای خاص به‌دست می‌آید. طی این فرآیند تنها کلاله‌های زعفران بر جا می‌مانند که با توجه به کیفیت زعفران اولیه مورد استفاده می‌توانند درجه‌بندی شوند. اما چالش اصلی این‌جاست که در طی فرآیند الک کردن زعفران پوشال، برخی از کلاله‌ها می‌شکنند و به دلیل اینکه محصول نهایی یکدست و یک‌ اندازه است، پس مقداری از زعفران در این شیوه، به عنوان زعفران سرگل شکسته نیز به فروش می‌رسد.

از جمله مهمترین ویژگی‌های زعفران ممتاز یا سَرگُل ممتاز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• رشته‌های این نوع زعفران بسیار خوش‌رنگ هستند.
• میزان رنگ‌دهی این نوع زعفران بین 210 الی 270 است.
• کلاله‌ها کاملاً جدا هستند و رشته‌ها مانند پوشال قلمدار محل اتصالی ندارند.
• رشته‌ها به‌ هم نچسبیده‌اند.
• کلاله‌ها کاملاً قرمز رنگ بوده و فاقد بخش خامه یا زرد رنگ رشته زعفران هستند.
• میزان رنگ‌دهی زعفران ممتاز از سوپر نگین نیز بیشتر است.

بهترین نوع زعفران کدام است؟

بهترین نوع زعفران بسته به نیاز شما ممکن است متفاوت باشد. اما زعفران به طور کلی به 5 دسته اصلی زعفران سَرگُل، زعفران نگین، زعفران پوشال، زعفران دسته یا دخترپیچ، زعفران کنج و زعفران سوپرنگین تقسیم می‌شود. از طرفی هر کدام از  این دسته‌ها خود به تنهایی به چند دسته دیگر تقسیم می‌شوند که در آن‌ها، معیار دسته‌بندی کیفیت، مرغوبیت، ضخامت و طول رشته‌ها خواهد بود. به‌عنوان مثال همانطور که در ابتدای مقاله اشاره کردیم، زعفران سَرگُل خود به تنهایی به سه دسته زعفران ممتاز سَرگُل، زعفران سَر قلم و زعفران سَر ریشه تقسیم می‌شود. در این دسته‌بندی، ضخامت رشته‌ها، طول آن‌ها، یکدست بودن رشته‌ها و میزان خامه از جمله معیارهای تقیسم‌بندی دسته‌ها هستند.

در میان انواع زعفران، می‌توان گفت که زعفران‌های سَرگُل، نگین، پوشال، دختر پیچ و کنج به ترتیب دارای بیشترین میزان رنگ‌دهی و عطر و طعم هستند. به همین دلیل نیز قیمت زعفران سرگل و نگین همواره از قیمت پوشال و دسته بیشتر خواهد بود.

روش‌های تشخیص زعفران ممتاز اصل

همانطور که پیش‌تر نیز اشاره کردیم، به دلیل اینکه زعفران سرگل تنها از کلاله تشکیل شده بنابراین امکان تقلب در آن زیاد است. لذا آشنایی با روش‌های تشخیص این نوع زعفران در زمان خرید از اهمیت زیادی برخوردار خواهد بود. یکی از مهمترین روش‌های تشخیص زعفران اصل، تست رنگ‌دهی آن است.

زعفران اصل سرعت رنگ‌دهی پایینی داشته و برای اینکه بیشترین میزان رنگ‌دهی را داشته باشد آن را آسیاب و سپس دم می‌کنند. بهترین روش در این میان برای تعیین اصالات زعفران، آزمایش با آب سرد است. برای این تست باید چند رشته زعفران ممتاز را داخل یک لیوان شیشه‌ای آب سرد ریخته و سرعت رنگ‌دهی رشته‌ها را بررسی کنید. زعفران اصل برای رنگ‌دهی در آب سرد به حداقل 15 الی 20 دقیقه زمان نیاز دارد.

طول کلاله و ضخامت رشته‌ها از مهمترین موارد در تشخیص مرغوبیت و کیفیت بالای زعفران ممتاز هستند. هر چقدر کلاله‌ها کشیده‌تر و ضخامت آن‌ها بیشتر باشد، به مفهوم بهترین شرایط کاشت، داشت و برداشت این محصول بوده است. بنابراین یکی دیگر از روش‌های تشخیص زعفران اصل، پس از تست با آب سرد، بررسی ظاهر رشته‌ها خواهد بود.

قیمت زعفران ممتاز

قیمت زعفران ممتاز به معیارهای مختلفی بستگی دارد که شامل طول کلاله‌ها، ضخامت رشته‌ها، یکدست بودن آن‌ها و عدم وجود رشته‌های شکسته است. بنابراین هر چقدر طول رشته‌ها بلندتر و ضخامت آن‌ها بیشتر باشد، قیمت زعفران ممتاز اصل نیز بیشتر خواهد بود. از دیگر مواردی که روی قیمت این محصول تأثیرگذار است می‌توان به محل کشت اشاره کرد. کیفیت خاک و شرایط آب و هوایی از جمله مهترین عوامل در برداشت محصولی باکیفیت هستند. با این تفاسیر می‌توان گفت که زعفران شهر قائنات یکی از بهترین انواع زعفران در ایران است.

زعفران ممتاز سَرگُل که یکی از انواع زعفران سرگل بوده و با نام زعفران ممتاز نیز شناخته می‌شود، از جمله باکیفیت‌ترین محصول در میان دسته‌های مختلف زعفران است. این محصول صادراتی بوده و بیشترین میزان مصرف در داخل را نیز به خود اختصاص داده است. اما همانطور که اشاره شد، به دلیل عدم وجود خامه، امکان تقلب در این محصول وجود دارد. شما می‌توانید برای خرید زعفران ارگانیک و اصل، به صفحه فروشگاه ما مراجعه کنید.